Iedereen heeft graag een nette en groene tuin. Wat echter wanneer deze groene tuin plots omgetoverd wordt tot een slagveld met omgewaaide bomen? En wie draait er op voor de potentiële schade aan andermans goederen? De meeste verzekeringnemers zullen onmiddellijk denken aan de familiale verzekering en de brandverzekering. Maar komt de verzekeraar in elk van deze situaties tussen, of zijn er uitzonderingen?
Inhoudsopgave
De familiale verzekering
Een familiale verzekering, ookwel verzekering burgerlijke aansprakelijkheid privéleven (BA privéleven) genoemd, komt tussen voor alle schade die ten gevolge van een buitencontractuele fout wordt veroorzaakt aan anderen. De verzekeraar zal zowel de lichamelijke schade als materiële schade van derden vergoeden, met inbegrip van de woning van derden wanneer die door een omgevallen boom wordt geschaad. Mocht u geen familiale verzekering hebben, dan zal u zelf voor deze schade moeten opdraaien.
Krachtens artikel 1382 Burgerlijk Wetboek is elkeen aansprakelijk voor de schade die in causaal verband staat met zijn fout. Overeenkomstig de vervolgartikels van artikel 1382 Burgerlijk Wetboek, bent u niet alleen aansprakelijk voor uw eigen daden, maar tevens voor de daden van diegenen onder uw toezicht en goederen waarvoor u instaat (artikel 1384, lid 1 tot en met 3 Burgerlijk Wetboek).
In de praktijk zullen de meeste buren in eerste instantie beroep doen op hun brandverzekering. Een brandverzekering dekt immers niet alleen klassieke schadegevallen van brand, maar tevens een pakket van basiswaarborgen zoals storm en hagel. De brandverzekeraar die de buren van een uitkering voor hun schade heeft voorzien, zal vervolgens een regresvordering instellen tegen de familiale verzekering van de eigenaars van de boom.
Wat zijn de gevolgen wanneer u geen familiale verzekering hebt, kan u in dat geval beroep doen op uw brandverzekering? Een familiale verzekering is geen verplichte verzekering, waardoor het mogelijk is dat u zonder tussenkomst van een verzekeraar de schade moet vergoeden. In een dergelijke situatie zal u geen beroep kunnen doen op uw eigen brandverzekeraar. Een brandverzekering komt immers uitsluitend tussen voor de burgerlijke aansprakelijkheid die uw woning of aanhorigheid zou veroorzaken. Onder deze laatste categorie verstaat de rechtspraak eventuele bijgebouwen, terrassen en binnenplaatsen. Een boom wordt niet getypeerd als ‘aanhorigheid’.
Eén uitzondering bestaat op bovenvermelde uiteenzetting, namelijk wanneer u absoluut niets kon verhelpen aan het schadegeval. Overmacht wordt in het Belgische recht niet vast gedefinieerd, waardoor het telkens onzeker is of men al dan niet te maken heeft met een situatie van overmacht. Forse en onverwachte windstoten tot 120 of 150 km/u kunnen inderdaad onvoorzienbaar zijn en een situatie van overmacht uitmaken. Daartegenover is het twijfelachtig of de rechter een kleine windstoot van 50 km/u als overmacht zal beschouwen.
Tip: een familiale verzekering is in België absoluut niet duur. Vanaf circa 80 EUR op jaarbasis bent u gedekt voor alle aansprakelijkheden die u in het privéleven zou kunnen oplopen. Via een familiale verzekering vermijdt u de situatie van overmacht te moeten bewijzen.
Eigen brandverzekering
Zoals hierboven reeds vermeld, kan geen beroep worden gedaan op de eigen brandverzekering. De eigen brandverzekeraar zal niet tussenkomen voor de schade die uw boom aan de woning van de buur veroorzaakt. Valt uw eigen boom echter op de woning van de buur, alsook op de eigen woning? Voor uw eigen schade kan u wel een vergoeding bekomen van de brandverzekeraar. In principe zal een brandverzekeraar enkel de schade door ‘storm’ vergoeden wanneer het KMI-station windstoten vaststelt tot 100 km/u. De meeste verzekeraars hanteren daartegenover een soepelere benadering van het begrip.
Vanaf een windsnelheid van meer dan 80 km/u; of wanneer de wind in een straal van 10 km schade veroorzaakt aan gebouwen met een gelijkaardige weerstand, is er sprake van storm. Door een beroep te doen op de vergoedingsfactor ‘botsing’ kan u echter altijd een vergoeding bekomen. Via botsing ontvangt u een vergoeding voor elke botsing met een wagen, zijn lading, een dier of een boom, ongeacht de windsnelheid die het KMI vaststelde.
Wat bij een zieke boom?
In principe zal men zijn goederen steeds zorgvuldig behandelen. Idem zal u waarschijnlijk uw tuin in perfecte staat onderhouden. Het is daartegenover plausibel dat de schade aan de woning van de buur wordt veroorzaakt door een zieke boom. Wie weet heeft van een zieke of verzwakte boom behoort eigenlijk redelijke voorzorgen te nemen. Krachtens het goede huisvader-principe moet men alle redelijke maatregelen nemen die een normaal zorgvuldig en vooruitziend burger geplaatst in dezelfde omstandigheden, zou hebben genomen. Bij schade door een zieke boom zal u aansprakelijk gesteld worden op grond van artikel 1382 e.v. Burgerlijk Wetboek. Het fout-principe doelt immers niet enkel op de effectief begane fout, maar tevens op de nalatigheid (artikel 1383 Burgerlijk Wetboek).
Enkele praktijkvoorbeelden
Bijvoorbeeld 1: Jos is eigenaar van een klein tuintje. Hij onderhoudt zijn bomen en planten perfect. Inmiddels is zijn enige grote boom, een eik, circa twee meter hoog geworden. Tijdens een onaangekondigde wervelwind waait de eik om en belandt recht binnen de deur van de buren. De buren lijden schade en wensen hun schade aan de voordeur vergoedt te zien. Wie komt tussen?
Jos heeft zijn boom perfect onderhouden, en zal dus niet aansprakelijk gesteld kunnen worden op grond van nalatigheid in de zin van artikel 1383 Burgerlijk Wetboek. Echter is hij wel aansprakelijk voor de goederen die hij onder zich houdt, zoals de eik (artikel 1384, lid 1). Jos zal persoonlijk de schade moeten dragen, tenzij Jos beschikt over een familiale verzekering. De buren kunnen eerst een beroep doen op hun eigen brandverzekering voor een uitkering, waarna deze brandverzekeraar een regresvordering kan instellen tegen de familiale verzekeraar van Jos.
Bijvoorbeeld 2: gelijkaardig feitenrelaas als hierboven, maar nu gaat het om een zieke boom. Welke verzekeraar kan op grond van welke wettelijke bepaling worden aangesproken? Wanneer Jos over geen verzekeraar beschikt, is hij zelf aansprakelijk op grond van nalatigheid (artikel 1383 Burgerlijk Wetboek). Heeft Jos een familiale verzekering afgesloten? Dan zal deze verzekeraar de schade uit het privéleven van Jos vergoeden. Zoals hierboven gesteld, zullen de buren wellicht eerst een beroep doen op hun eigen brandverzekering, waarna deze verzekeraar een regresvordering zal uitoefenen tegenover de familiale verzekeraar van Jos.